Όλο το προηγούμενο διάστημα, τα μηνύματα ήταν σαφή. Μεγάλες επιχειρήσεις ανακοίνωναν αναγκαστικές άδειες και μειώσεις του εργάσιμου χρόνου. Διάφοροι λαγοί ζητούσαν την πλήρη απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων. Ο νεοφιλελευθερισμός, σε συνθήκες κρίσης, έδειχνε το νέο του στόχο: αποφασιστική μείωση του μισθολογικού κόστους των επιχειρήσεων. Μέσα σε αυτό το κλίμα, οι συνεχείς κλυδωνισμοί που προκαλεί η κρίση οδήγησαν στην επιτάχυνση των εξελίξεων. Την προηγούμενη βδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από τα μέλη του ΕΚΟΦΙΝ να ενθαρρύνουν το μέτρο της εκ περιτροπής εργασίας και της μερικής απασχόλησης, ακόμα και με αναστολή των συμβάσεων. Πάντα στο όνομα της αποφυγής των μαζικών απολύσεων. Και, φυσικά, δεν έχασε την ευκαιρία ο διευθυντής της ΔΕΗ να ζητήσει την εφαρμογή του μέτρου, όπως είχε κάνει προηγούμενα ο πρόεδρος του εμπορικού συλλόγου της Αθήνας και, απ’ ό,τι φαίνεται, θα ακολουθήσουν πολλοί.
Προς τη γενίκευση μιας άθλιας πολιτικής
Το μέτρο ούτε της προηγούμενης βδομάδας είναι ούτε πάει να εφαρμοστεί σε παρθένο έδαφος. Αποτελεί μέρος της κατάστασης των εργαζόμενων μέσα στην κρίση. Δεκάδες επιχειρήσεις, και ιδιαίτερα εργοστάσια, έχουν ήδη εφαρμόσει το μέτρο. Όπως, σε πολλές περιπτώσεις, εργοδότες, με την απειλή της απόλυσης, απαίτησαν από τους εργαζόμενους να αποδεχτούν μείωση αποδοχών, ανασφάλιστη εργασία, απλήρωτες υπερωρίες κ.ο.κ. Και φαίνεται πως απ’ όλα τα υποτιθέμενα μέτρα για την αντιμετώπιση της κρίσης αυτά που αφορούν τη συμπίεση των εργαζόμενων είναι τα πιο δημοφιλή και γενικευμένα.
Από την άποψη αυτή, ο νεοφιλελευθερισμός ζει και βασιλεύει τόσο σαν αντίληψη όσο και σαν συγκεκριμένες πολιτικές και δεν φαίνεται να μπορεί να εγκαταλειφθεί, εκτός κι αν υπάρξει ένα κίνημα που να εξαναγκάσει σε κάτι τέτοιο.
Η λογική του παραλόγου
Όταν, εδώ και χρόνια, το πρόβλημα είναι η μείωση της κατανάλωσης, δεν μπορεί να παρουσιάζεται σαν λύση η ακόμα μεγαλύτερη συμπίεση των λαϊκών εισοδημάτων. Γιατί η περικοπή της εργασίας και της αμοιβής οδηγεί και σε μια δραματική αναδιανομή του πλούτου σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων. Σε μια περίοδο κατά την οποία οι τιμές των βασικών προϊόντων αυξάνονται, όπως αυξάνονται και οι φτωχοί, η μείωση των αποδοχών δεν μπορεί παρά να οδηγήσει στο να εξανεμιστούν και οι τελευταίες λαϊκές οικονομίες. Γιατί ποιος ζει με 300 και 400 ευρώ; Αλλά κρίση δεν σημαίνει μόνο περιορισμός αλλά και επέκταση για ορισμένους, και από αυτή την άποψη ο περιορισμός του μισθολογικού κόστους μπορεί να αποτελεί στοιχείο ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας όσο και προσωρινό μέτρο για κάποιες επιχειρήσεις, όχι τόσο για να επιβιώσουν όσο για να κλείσουν με καλύτερους όρους για την εργοδοσία.
Εξάλλου, υπάρχουν και προτάσεις οι οποίες ζητούν την "ενίσχυση της απασχόλησης και όχι της ανεργίας". Πρόκειται για την απαίτηση να κατευθυνθούν προς την εργοδοσία τα αποθεματικά του ΟΑΕΔ. Το μέτρο ήδη εφαρμόστηκε για το δημόσιο και άνοιξε την όρεξη και του ιδιωτικού τομέα. Μέτρα "επιδότησης της απασχόλησης" και μάλιστα με χρήματα των εργαζόμενων (απ’ αυτούς προέρχονται οι πόροι του ΟΑΕΔ). Και όταν τελειώσουν αυτά…
Το σημαντικότερο όμως είναι, όπως έχουμε αναφέρει και σ’ άλλα σημειώματα, πως, με αφορμή την κρίση, διαμορφώνονται οι όροι για μια ριζικά διαφορετική αγορά εργασίας, πράγμα που οδηγεί σε μια διαφορετική κοινωνία στην οποία θα κληθούμε να ζήσουμε και μετά την κρίση. Ο εργασιακός μεσαίωνας ήρθε και επεκτείνεται για να μείνει.
Από τη μεριά των εργαζόμενων
Τι κάνουν οι εργαζόμενοι μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση; Για να απαντήσουμε, χρειάζεται να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Επιδίωξη της εργοδοσίας είναι να φέρει τον κάθε εργαζόμενο, ξεχωριστά, μπροστά στον εκβιασμό: ελαστικοποίηση και μείωση των αποδοχών ή απόλυση. Αυτό εξάλλου συμβαίνει μέχρι τώρα, και τα αποτελέσματα είναι "ενθαρρυντικά". Αν όμως θελήσουμε να μιλήσουμε για την αντίδραση των εργαζόμενων, μπορούμε να μιλήσουμε μόνο για την οργανωμένη τους αντίδραση. Γιατί, χωρίς την οργάνωση, δεν υπάρχει η παραμικρή δυνατότητα, πέρα από το να κρατήσει κανείς μια αξιοπρεπή στάση – ακόμα κι αν "κρατήσει τη δουλειά του" με κάποιες αβαρίες. Εδώ όμως υπάρχει ένα διπλό πρόβλημα. Πρώτο, η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζόμενων είναι ανοργάνωτοι (οι μελέτες της ΓΣΕΕ δίνουν 15-20% συμμετοχή στα συνδικάτα, ποσοστό που στην πραγματικότητα είναι μικρότερο). Δεύτερο, οι ηγεσίες των συνδικάτων, ακόμα και τώρα, δεν δείχνουν αποφασισμένες να αντιπαρατεθούν αποφασιστικά στο νεοφιλελευθερισμό, να τραβήξουν μια γραμμή άμυνας. Μάλλον αντιλαμβάνονται το ρόλο τους σαν συνδιαχειριστών της κρίσης και "βάζουν πλάτη" στις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις (πάντα για να αποφύγουμε τα χειρότερα).
Στην κατάσταση που διαμορφώνεται είναι αναγκαίο να γίνει κατανοητή η δύναμη της οργάνωσης. Όχι θεωρητικά, αλλά μέσα από συγκεκριμένες προσπάθειες οργάνωσης των εργαζόμενων και ιδιαίτερα των νέων. Είναι απαραίτητο να καταδειχθεί η απάτη των μέτρων που προτείνονται ή επιβάλλονται και ο πραγματικός τους στόχος. Όπως είναι αναγκαίο να αναλάβουν δράση τα συνδικάτα (παλιά ή καινούρια) για να υπερασπίσουν τους εργαζόμενους από τους εκβιασμούς και τη διάλυση κάθε δικαιώματός τους. Η γραμμή να μην πληρώσουμε εμείς την κρίση τους δεν σημαίνει μόνο να μην περάσουν τα ακραία μέτρα που προωθούνται. Σημαίνει, σε συνθήκες κρίσης, να αλλάξει ο προσανατολισμός της πολιτικής προς την ενίσχυση των εργαζόμενων και των λαϊκών στρωμάτων. Σημαίνει, τέλος, την απόφαση να συγκρουστεί κανείς όχι μόνο με τις λογικές και τις πολιτικές αλλά και με τους μηχανισμούς που εξαπλώνουν την εξαθλίωση.
Φειδίας Παϊρίδης
ΑΓΩΝΙΖΟΜΑΣΤΕ:
- Με νομοθετική ρύθμιση, καταβολή διορθωτικών αυξήσεων επιπλέον από τις προβλεπόμενες στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας - Διαμόρφωση άμεσα του κατώτερου μισθού στα 1.300 ευρώ και αντίστοιχη αύξηση του ημερομίσθιου μέσα από την ΕΓΣΣΕ.
- Μαζικές προσλήψεις στις κοινωνικές υπηρεσίες, σχολεία, στους τομείς υγείας, συγκοινωνιών, κοινωνικής πρόνοιας, περιβάλλοντος, στην ποιότητα ζωής, με βάση τα αιτήματα των συνδικάτων.
- Θέσπιση του 35ωρου –5θημερο, 7ωρο– χωρίς μείωση των αποδοχών.
- Μόνιμη, σταθερή, πλήρη και ασφαλή εργασία για όλους όσοι μπορούν και θέλουν να εργαστούν.
- Κρατική παρέμβαση, για να μη χαθούν οι θέσεις εργασίας των εργοστασίων που κλείνουν, μέσα από την εθνικοποίηση ή τη στήριξη της συνέχισης της παραγωγής από τους εργαζόμενους. Χωρίς καμιά αποζημίωση για την εργοδοσία και καμιά αναγνώριση χρεών, τα οποία βαρύνουν αποκλειστικά και μόνο τους ιδιοκτήτες που κλείνουν τις επιχειρήσεις.
- Επίδομα ανεργίας στο 80% του καταβαλλόμενου βασικού μισθού-ημερομίσθιου και για όσο διάστημα διαρκεί η ανεργία με αρχικά κατώτερο όριο τα 1.040 ευρώ συν τα οικογενειακά επιδόματα.
- Όσοι ζητούν εργασία για πρώτη φορά, γράφονται στις λίστες του ΟΑΕΔ και, αν δεν τους τοποθετήσει το αργότερο σε δύο μήνες, σε εργασία με τα αντίστοιχα προσόντα, παίρνουν ειδικό βοήθημα ανεργίας, ύψους 80% του μισθού του ανειδίκευτου εργάτη.
- Ουσιαστική στήριξη των ανέργων και όσων ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας.
