★☭KOE ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: Άρωµα επανάστασης στη στέγη τής γης


από Στέλιο Ελληνιάδη
Η µαοϊκή ηγεσία αποπνέει ηρεµία και αισιοδοξεί πως «µε τη σφαίρα και την ψήφο» θα έρθει η νίκη. Ο «Πόλεµος του Λαού» ξεκίνησε µε διακόσιους ανθρώπους, το 1996. Ο πρώτος στόχος ήταν ένας αστυνοµικός σταθµός. Οι αντάρτες συγκέντρωσαν τους αφοπλισµένους αστυνοµικούς και τους µίλησαν για την επανάσταση. Αυτή η πρακτική επαναλήφθηκε πολλές φορές, αυξάνοντας την επιρροή τού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού. Είχαν προηγηθεί άλλες δύο απόπειρες, από το 1971, στα πρότυπα των Ναξαλιτών, άκαρπες. Τα στελέχη που ξανατόλµησαν το 1989 µε τρία όπλα και 16 εκπαιδευόµενους, επένδυσαν πολύ στην ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική προετοιµασία, µε τον Πρατσάντα επικεφαλής τής παράνοµης δουλειάς και τον δόκτορα Μπαταράι τού Ενωµένου Λαϊκού Μετώπου. Παλεύοντας, µελετούσαν τη στροφή τής Κίνας, την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και την αποτυχία κινηµάτων από δεξιά και αριστερά λάθη όπως το «Φωτεινό Μονοπάτι», το οποίο ανέπτυξε τον ένοπλο αγώνα στο Περού, αλλά υποτίµησε τη µετωπική δουλειά και τις συµµαχίες, και το Κοµµουνιστικό Κόµµα Νεπάλ (Ενοποιηµένο Μαρξιστικό-Λενινιστικό), το οποίο εγλωβίστηκε στο πολιτικό σύστηµα του Νεπάλ και ευνουχίστηκε. Φτάνοντας στην Κατµαντού, δεν ξέραµε αν ο πρόεδρος θα είχε το χρόνο να δεχτεί την αντιπροσωπεία τής Κοµµουνιστικής Οργάνωσης Ελλάδας (ΚΟΕ-ΣΥΡΙΖΑ). Ήταν µέρες δύσκολες· το κόµµα τού Κογκρέσου και το ΚΚΝ (ΕΜΛ), που πήραν από 20% στις εκλογές τού Απρίλη, έβαζαν συνεχώς εµπόδια, οι πολίτες είχαν αρχίσει να δυσφορούν και η χώρα ήταν ακυβέρνητη. Το Κοµµουνιστικό Κόµµα Νεπάλ (Μαοϊκό) είχε καταγάγει µεγάλη και αναπάντεχη νίκη, εξασφαλίζοντας το 38% των εδρών στη Συνταγµατική Βουλή, αλλά δεν σχηµάτιζε αυτοδύναµη κυβέρνηση. Και η πολιτική του ήταν να τεθεί επικεφαλής µιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας για τη διαµόρφωση ενός προοδευτικού Συντάγµατος, την ανασυγκρότηση της παραπαίουσας χώρας και την ανεξαρτητοποίηση από την ινδική κηδεµονία και την αµερικανική παρεµβατικότητα. Ξαφνικά, ο Ρούντι Ρινάλντι πήρε την πρόσκληση. Με ξύπνησαν στις 5.30 για να καλύψω δηµοσιογραφικά τη συνάντηση. Ευτυχώς, είχα φορτίσει τις µπαταρίες µου. Υπερασπιστές των αδυνάτων Ο Πρατσάντα, φυσιογνωµικά, είναι πιο κοντά στον Τσε στα πενήντα του, παρά στον Άρη ζωσµένο στ’ άρµατα. Ήρεµος, γλυκός, φιλικός, διανοούµενος επαναστάτης µε προσγειωµένο λόγο. Έζησε 25 χρόνια στη ζούγκλα και τα βουνά τού Νεπάλ πολεµώντας. Με τη σφαίρα και την ψήφο, µας είπε χαµογελώντας, επιδιώκουµε τη νίκη. Με στρατηγική αρχών και τακτική ευελιξίας. Κανένας δεν µπορούσε να φανταστεί ότι, το 2008, οι µαοϊκοί θα καταργούσαν τη µοναρχία και θα αναλάµβαναν τη διακυβέρνηση της χώρας µε εκλογές. Η γραµµή τους, υποστηρίζουν, αποτελεί εξειδίκευση τής σκέψης τού Μάο, στις συνθήκες τής Νότιας Ασίας. «Το “Μονοπάτι τού Πρατσάντα”, που εφαρµόστηκε από το 2001 (µετά τη δολοφονία τής οικογένειας του βασιλικού οίκου), συνδυάζει τη στρατηγική τού “παρατεταµένου πολέµου” στην ύπαιθρο µε την “εξέγερση στις πόλεις” τού Λένιν, παράλληλα µε µια πιο δηµοκρατική πολιτική γραµµή», γράφει ο πολιτειολόγος Nishchal Basnyat. Ο πολιτικός-ιδεολογικός εκσυγχρονισµός είναι στοιχείο τού οπλοστασίου τού ΚΚΝ (Μ). Αναλύουν την ιστορία των επαναστάσεων και επανεκτιµούν τον ρόλο των σηµαντικότερων µορφών της. Δεν απορρίπτουν συνολικά τον Στάλιν, αλλά του χρεώνουν τη φοβική έλλειψη εκδηµοκρατισµού που οδήγησε στον εκφυλισµό τής Σοβιετικής Ένωσης. Υιοθετούν το έργο τού Μάο, αλλά επισηµαίνουν την αδυναµία του να διαχειριστεί τις παρεκκλίσεις που οδήγησαν σε πισωγύρισµα στον καπιταλισµό. Ο Πρατσάντα, στο µικρό του γραφείο, µας είπε: «προσπαθούµε να συνθέσουµε όλες τις αρνητικές και θετικές εµπειρίες τού 20ού αιώνα». Η συνάντηση µε τον Πρατσάντα δεν ήταν µόνο αποτέλεσµα της περιέργειάς του να γνωρίσει κάποιους Έλληνες που έκαναν ένα τόσο µεγάλο ταξίδι για να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους. Ήταν αποτέλεσµα και µιας σχέσης εµπιστοσύνης που αναπτύχθηκε µέρα µε τη µέρα. Δύο σηµαντικά στελέχη, ο πρόεδρος της Επαναστατικής Φοιτητικής Νεολαίας και ο υπεύθυνος διεθνών σχέσεων, φρόντισαν να συναντήσουµε τους επικεφαλής των µαζικών οργανώσεών τους: στρατού, νεολαίας, γυναικών, αγροτών, εργατών, δασκάλων, φοιτητών, εθνοτήτων και νταλίτ, οι οποίοι µας έκαναν πολύωρες ενηµερώσεις. Αναλυτές, όπως ο Uddhab Pyakurel, αποδίδουν τη γρήγορη ανάπτυξη της επιρροής των µαοϊκών στην προτεραιότητα που έδωσαν στην υπεράσπιση και οργάνωση των κοινωνικών και εθνικών οµάδων που ζουν στο περιθώριο ενός ηµιφεουδαρχικού και ηµιαποικιακού καθεστώτος. Οµάδες που οι µαοϊκοί αφύπνισαν και συνένωσαν, µε στόχο την αναδιανοµή τής γης (το 10% κατέχει το 40%) και την κατάργηση των διακρίσεων σε µια χώρα κατά 80% αγροτική, µε 60% αναλφάβητους και κάστες µε «ανώτερους» και «κατώτερους», «ανέγγιχτους» νταλίτ και ιθαγενείς. Στις περιοχές υπό τον έλεγχό τους, σχηµάτισαν τοπικές κυβερνήσεις, άνοιξαν σχολεία, κατέλαβαν µεγάλα αγροκτήµατα, επέβαλαν φόρους στους πλούσιους, ίδρυσαν δικαστήρια, κυνήγησαν τους τοκογλύφους και διέγραψαν τα χρέη των φτωχών. Έκαναν καµπάνιες κατά τής βίας εναντίον των γυναικών και κατά τού αλκοόλ, αποδοκίµασαν την πολυγαµία και απαγόρευσαν τον τζόγο. Μέσα σε λίγα χρόνια, τα µέλη των γυναικείων οργανώσεων έφτασαν τις 600.000! Σχεδόν το 40% τού Λαϊκού Στρατού αποτελείται από κοπέλες! Οι γυναίκες και οι νταλίτ έδωσαν τους περισσότερους µάρτυρες στον αγώνα. Αυτή η επαναστατική πολιτική χειραφέτησης εκφράστηκε εντυπωσιακά στις εκλογές. Πάνω από 20 «ανέγγιχτοι» µαοϊκοί και δεκάδες γυναίκες εκλέχτηκαν βουλευτές, ανατρέποντας εκ βάθρων την από αιώνες απαράβατη καθεστηκυία τάξη! Τραχύς δρόµος Η πολιτική νοµενκλατούρα, προσπαθώντας να ξεπεράσει το σοκ τής βαριάς ήττας, ακολούθησε τακτική κωλυσιεργίας που κράτησε τέσσερις µήνες. Μια ευκαιριακή συµµαχία ανέδειξε ως πρώτο πρόεδρο της νεοσύστατης δηµοκρατίας τον δεξιό υποψήφιο µε τις ψήφους των συντηρητικών αριστερών τού ΚΚΝ (ΕΜΛ). Αν και δεν έχει αρµοδιότητες, το πλήγµα ήταν σοβαρό για τους µαοϊκούς που προς στιγµήν άφησαν να διαφανεί ότι δεν θα διεκδικήσουν την πρωθυπουργία και θα περάσουν στην αντιπολίτευση. Αλλά, µε ελιγµούς και υποχωρήσεις, διέσπασαν τη συµµαχία και εξασφάλισαν την πανηγυρική εκλογή τού Πρατσάντα στην πρωθυπουργία από τη Συνταγµατική Βουλή µε 464 ψήφους, έναντι 113 τού υποψήφιου του Κογκρέσου. Η νέα κυβέρνηση είναι γεγονός. Οι µαοϊκοί µε εννιά υπουργούς κράτησαν τα σηµαντικά υπουργεία Οικονοµικών, Εθνικής Άµυνας και Έγγειας Μεταρρύθµισης, ενώ παραχώρησαν το υπουργείο Εσωτερικών στο ΚΚΝ (ΕΜΛ) και το υπουργείο Εξωτερικών στο Κόµµα Μαντές. Από ένα υπουργείο πήραν κάποια µικρότερα κόµµατα της Αριστεράς. Συνολικά, οκτώ (!) κόµµατα της Αριστεράς (άλλα τρία έµειναν εκτός!) συγκεντρώνουν το 62% των εδρών σε µία υπέρ-πλουραλιστική Βουλή µε 25 κόµµατα (από τα 74 που συµµετείχαν στις εκλογές). Ο δρόµος δεν είναι οµαλός. Με υπανάπτυκτες παραγωγικές δυνάµεις, χωρίς θεµελιώδεις δοµές και ελάχιστο εθνικό κεφάλαιο, το Νεπάλ δεν µπορεί να περάσει από τη φεουδαρχία στον σοσιαλισµό. Επιβάλλεται µία µεταβατική πολιτική. Ήδη, όµως, εµφανίστηκαν ενδοκυβερνητικές τριβές. Όταν, µε εντολή τού υπουργού Εσωτερικών, η αστυνοµία κατεδάφισε χίλιες καλύβες σε ένα κατειληµµένο αγρόκτηµα, µε παρέµβαση του µαοϊκού υπουργού Έγγειας Μεταρρύθµισης αποσύρθηκε η αστυνοµία και οι ακτήµονες µε τη βοήθεια της µαοϊκής νεολαίας ξανάχτισαν τις καλύβες τους αυθηµερόν! Δισεπίλυτο παραµένει και το ζήτηµα του Λαϊκού Στρατού. Η ενσωµάτωση των µαχητών στον νεπαλέζικο στρατό υπονοµεύεται από το Κογκρέσο, το ΚΚΝ (ΕΜΛ) και αντικοµµουνιστές αξιωµατικούς. (Ο κίνδυνος πραξικοπήµατος δεν έχει εκλείψει). Η UNMIN έκανε καταγραφή και αναγνώρισε 19.000 µαχητές τού ΛΑΣ που πρέπει να µισθοδοτούνται από το κράτος. Περίπου άλλοι τόσοι που ανήκουν σε πολιτοφυλακές εξαιρέθηκαν. Στην ανοµοιογενή επαρχία δρουν και αποσχιστικές οµάδες. Και σαν να µην έφταναν τα παραπάνω, οι πληµµύρες εξαφάνισαν χωριά και ξεσπίτωσαν 50.000 χωρικούς. Πληµµύρες που οφείλονται και στην κακή διαχείριση των ποταµών που εφαρµόζει η Ινδία µε τις αποικιακές συµφωνίες που έχει υπογράψει µε τα προηγούµενα καθεστώτα. Ένα πολύ λεπτό θέµα που πρέπει να αντιµετωπίσει η κυβέρνηση, για µια δικαιότερη και ασφαλέστερη κατανοµή τού νερού, χωρίς να έρθει σε ρήξη µε τον µεγάλο γείτονα που συνήθισε να επιβάλλει τη θέλησή του στο µικρό Νεπάλ και τώρα ανησυχεί περισσότερο για τα ινδικά ένοπλα µαοϊκά κινήµατα που ελέγχουν µεγάλες περιοχές των συνόρων. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ινδική κυβέρνηση εξέφρασε δυσαρέσκεια για την επίσκεψη του Πρατσάντα στο Πεκίνο, για την τελετή λήξης των Ολυµπιακών Αγώνων, επειδή το πρώτο ταξίδι κάθε νέου πρωθυπουργού γινόταν στο Νέο Δελχί. Στην Κατµαντού διακρίνεις την αισιοδοξία. Στους κινηµατογράφους χιλιάδες πολίτες παρακολουθούν ταινίες µε τους αγώνες τού ΛΑΣ, στην τηλεόραση προβάλλεται ένα σίριαλ που θίγει τις κοινωνικές ανισότητες, φοιτητές βοηθούν στη ρύθµιση της χαοτικής κυκλοφορίας µε µηχανάκια, ποδήλατα, λεωφορεία, φορτηγά και αγελάδες και οι εργαζόµενοι διεκδικούν στους δρόµους τα δικαιώµατά τους. Ακόµα και οι απασχολούµενοι στα dance-bar διαδήλωσαν για τους περιορισµούς που επέβαλε η κυβέρνηση στη λειτουργία τους. Το τράφικιν αποτελεί µεγάλη πληγή σε µια κοινωνία που η γυναίκα µπορεί να πουληθεί απ’ τον σύζυγό της. Ένας αστυφύλακας πούλησε την 25χρονη γυναίκα του και τον πεντάχρονο γιο του σε έναν εύπορο 65άρη για 120 ευρώ! Χιλιάδες κορίτσια πουλιούνται, κυρίως στην Ινδία, σε πορνεία, τσίρκο και σπίτια. Η Επαναστατική Ένωση Γυναικών µαταίωσε τα καλιστεία ως µέρος τού µηχανισµού εκµετάλλευσης των κοριτσιών. Απ’ την άλλη, νεπαλέζοι εργάτες χτίζουν ουρανοξύστες στο Ντουµπάι, για 100-150 δολάρια, στοιβαγµένοι σε κοντέινερ στην έρηµο. Ακόµα δε, Ινδία και Μ. Βρετανία στρατολογούν Γκούρκα για τις βρώµικες επεµβάσεις που πραγµατοποιούν σε άλλες χώρες. Πάντως, η κυβέρνηση απαγόρευσε τη δουλοπαροικία, στην οποία υπάγονταν όσοι δεν µπορούσαν να αποπληρώσουν χρέη σε τοκογλύφους και γαιοκτήµονες. Το Νεπάλ των 27 (;) εκατοµµυρίων, µε 90 γλώσσες και διαλέκτους, έχει τους πιο φτωχούς ανθρώπους τού κόσµου, το πιο καθυστερηµένο διοικητικό και κοινωνικό σύστηµα που εκπορεύεται από τους βραχµάνους, τους γαιοκτήµονες και τους διεθνείς προστάτες, αλλά διαθέτει εξελιγµένη πολιτική σκέψη σε επίπεδο διανοουµένων και απλών ανθρώπων που υποστήριξαν τον ένοπλο αγώνα και οδήγησαν τη χώρα σε υποδειγµατικές εκλογές, αποσπώντας τον θαυµασµό τού Τζίµι Κάρτερ και οκτακοσίων διεθνών παρατηρητών. Αναµφίβολα, η πορεία τού Κόµµουνιστικού Κόµµατος Νεπάλ (Μαοϊκού) εντάσσεται σε ένα µεγαλύτερο κίνηµα αντίστασης από την Ασία ώς τη Λατινική Αµερική. Οι εκπρόσωποι του Τσάβες πρώτοι ταξίδεψαν στην Κατµαντού για να συνοµιλήσουν µε τον Πρατσάντα και άλλα στελέχη (Μπαταράι, Γκαουρόβ, Κιράν, Κατσάν κ.ά.) που συναντήσαµε κι εµείς. Και τα επιτεύγµατα των µαοϊκών θα επηρεάσουν τη σκέψη και τη δράση των ισχυρών επαναστατικών κινηµάτων στην περιοχή, από τις Φιλιππίνες ώς την Ινδία. Ήδη, στην Καλκούτα, 14 κοµµουνιστικές οργανώσεις εξέφρασαν τη συµφωνία τους µε τη γραµµή τού ΚΚΝ (Μ). Ο µαοϊσµός είναι η δοκιµασµένη συνταγή για την ανατροπή διεφθαρµένων καθεστώτων και την απελευθέρωση καθυστερηµένων αγροτικών κοινωνιών στη Νότια και Ανατολική Ασία. Κάτι που η ευρωπαϊκή Αριστερά δεν µπορεί να αντιληφθεί µέσα από το στενό τοπικό της πρίσµα. Γι’ αυτό, η µηχανιστική µεταφορά τού µαοϊσµού στην Ευρώπη ήταν ατυχής. Ο Πρατσάντα πιστεύει ότι πολλοί διανοούµενοι της Αριστεράς αναλώθηκαν σε µια αφηρηµένη θεωρητική συζήτηση αποκοµµένη από την επαναστατική πρακτική τής ταξικής πάλης. Αυτό εξηγεί, εν µέρει, και τις αποστάσεις τής ευρωπαϊκής Αριστεράς από τα επαναστατικά κινήµατα. Στο Νεπάλ, προχωρούν χωρίς να λείπουν οι ενστάσεις. Ένας µαοϊκός υπουργός ήδη παραιτήθηκε και οι διαφωνούντες µαοϊκοί ανακοίνωσαν τη δηµιουργία της «Αριστερής πτέρυγας της επανάστασης». Προβληµατισµοί και ανησυχίες πολλές. Πώς θα περάσουν οι επαναστάτες αλώβητοι από το ένα στάδιο στο άλλο, από τα θέλγητρα της εξουσίας και τους ατελείωτους συµβιβασµούς που επιβάλλει η συγκυβέρνηση χωρίς να χάσουν την επαναστατική γραµµή και φυσιογνωµία τους; Λαλ σαλάµ! Επίσκεψη στον στρατώνα Στο στρατόπεδο του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού νιώσαµε πολύ έντονα την κοσµογονική αλλαγή. Γυναίκες και άντρες στα φυλάκια, στις δουλειές και τις ασκήσεις, και πάµπολλα πιτσιρίκια από γονείς µαχητές. Πανέµορφα αγόρια και κορίτσια από την κοντινή πόλη Τσιτόν, µας υποδέχτηκαν µε στεφάνια λουλουδιών και µας συντρόφεψαν µιλώντας καλά αγγλικά στο απέραντο στρατόπεδο µέσα στο δάσος. 6.000 ένστολοι είναι στη δύναµη της µεραρχίας. Στα δύο χρόνια τής ειρήνης, βοηθούν τους αγρότες, φτιάχνουν δρόµους και χτίζουν σπίτια για τους φτωχούς. Στην πολύωρη ξενάγησή µας από τον διοικητή τής µεραρχίας και ένα νεαρό λοχαγό, συναντήσαµε οµάδες που µαστόρευαν, έκαναν γυµνάσια ή έπαιζαν βόλεϊ. Όλα ήταν καλά διατηρηµένα· τα οικήµατα, οι δεξαµενές νερού, τα µαγειρεία, οι φράχτες και τα περιµετρικά φυλάκια. Ο Λαϊκός Στρατός έχει κλειδώσει τον οπλισµό του και έχει εγκατασταθεί σε επτά µεγάλα και τρία µικρά στρατόπεδα υπό την εποπτεία των Ηνωµένων Εθνών (UNMIN). Το τοπίο και η φιλοξενία ειδυλλιακά, αν ξεχάσεις ότι έχει προηγηθεί ένας δεκαετής πόλεµος, µε πάνω από δώδεκα χιλιάδες νεκρούς και απροσδιόριστο αριθµό από εξαφανισµένους, εκτοπισµένους, ανάπηρους και τραυµατίες. Το στρατόπεδο δεν απέχει περισσότερο από διακόσια χιλιόµετρα από την Κατµαντού, αλλά κάναµε περίπου πέντε ώρες για να φτάσουµε. Ο στενός δρόµος διέσχιζε τα καταπράσινα βουνά ακολουθώντας ένα ποτάµι στο βάθος τής χαράδρας, το οποίο συνεχώς µεγάλωνε καθώς ενώνονταν µαζί του πολλά ποτάµια που ξεπηδούσαν από τις ατελείωτες οροσειρές. Εάν ταξιδεύαµε µε βάρκες θα µπορούσαµε να φτάσουµε ώς τον κόλπο τής Βεγγάλης. Στην επιστροφή κάναµε οκτώ ώρες, γιατί οι µαθητές ενός χωριού είχαν κλείσει τον δρόµο επειδή δεν είχαν βιβλία για τη νέα σχολική χρονιά. Αυτή η περιοχή, των «Λόφων», µε πυκνή βλάστηση, αποτέλεσε και το βασικό ορµητήριο των επαναστατών. Το Νεπάλ είναι σαν µπανάνα, ανάµεσα στην Κίνα και την Ινδία, και χωρίζεται σε τρεις παράλληλες µακρόστενες ζώνες. Η οροσειρά των Ιµαλαΐων, η µεσαία οροσειρά των «λόφων» και η πεδιάδα Τεράι που συνεχίζεται στο έδαφος της Ινδίας. Πηγή περιοδικό Γαλέρα

από Στέλιο Ελληνιάδη

Η µαοϊκή ηγεσία αποπνέει ηρεµία και αισιοδοξεί πως «µε τη σφαίρα και την ψήφο» θα έρθει η νίκη.

Ο «Πόλεµος του Λαού» ξεκίνησε µε διακόσιους ανθρώπους, το 1996. Ο πρώτος στόχος ήταν ένας αστυνοµικός σταθµός. Οι αντάρτες συγκέντρωσαν τους αφοπλισµένους αστυνοµικούς και τους µίλησαν για την επανάσταση. Αυτή η πρακτική επαναλήφθηκε πολλές φορές, αυξάνοντας την επιρροή τού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού. Είχαν προηγηθεί άλλες δύο απόπειρες, από το 1971, στα πρότυπα των Ναξαλιτών, άκαρπες. Τα στελέχη που ξανατόλµησαν το 1989 µε τρία όπλα και 16 εκπαιδευόµενους, επένδυσαν πολύ στην ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική προετοιµασία, µε τον Πρατσάντα επικεφαλής τής παράνοµης δουλειάς και τον δόκτορα Μπαταράι τού Ενωµένου Λαϊκού Μετώπου. Παλεύοντας, µελετούσαν τη στροφή τής Κίνας, την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και την αποτυχία κινηµάτων από δεξιά και αριστερά λάθη όπως το «Φωτεινό Μονοπάτι», το οποίο ανέπτυξε τον ένοπλο αγώνα στο Περού, αλλά υποτίµησε τη µετωπική δουλειά και τις συµµαχίες, και το Κοµµουνιστικό Κόµµα Νεπάλ (Ενοποιηµένο Μαρξιστικό-Λενινιστικό), το οποίο εγλωβίστηκε στο πολιτικό σύστηµα του Νεπάλ και ευνουχίστηκε.

Φτάνοντας στην Κατµαντού, δεν ξέραµε αν ο πρόεδρος θα είχε το χρόνο να δεχτεί την αντιπροσωπεία τής Κοµµουνιστικής Οργάνωσης Ελλάδας (ΚΟΕ-ΣΥΡΙΖΑ). Ήταν µέρες δύσκολες· το κόµµα τού Κογκρέσου και το ΚΚΝ (ΕΜΛ), που πήραν από 20% στις εκλογές τού Απρίλη, έβαζαν συνεχώς εµπόδια, οι πολίτες είχαν αρχίσει να δυσφορούν και η χώρα ήταν ακυβέρνητη. Το Κοµµουνιστικό Κόµµα Νεπάλ (Μαοϊκό) είχε καταγάγει µεγάλη και αναπάντεχη νίκη, εξασφαλίζοντας το 38% των εδρών στη Συνταγµατική Βουλή, αλλά δεν σχηµάτιζε αυτοδύναµη κυβέρνηση. Και η πολιτική του ήταν να τεθεί επικεφαλής µιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας για τη διαµόρφωση ενός προοδευτικού Συντάγµατος, την ανασυγκρότηση της παραπαίουσας χώρας και την ανεξαρτητοποίηση από την ινδική κηδεµονία και την αµερικανική παρεµβατικότητα.
Ξαφνικά, ο Ρούντι Ρινάλντι πήρε την πρόσκληση. Με ξύπνησαν στις 5.30 για να καλύψω δηµοσιογραφικά τη συνάντηση. Ευτυχώς, είχα φορτίσει τις µπαταρίες µου.

Υπερασπιστές των αδυνάτων

Ο Πρατσάντα, φυσιογνωµικά, είναι πιο κοντά στον Τσε στα πενήντα του, παρά στον Άρη ζωσµένο στ’ άρµατα. Ήρεµος, γλυκός, φιλικός, διανοούµενος επαναστάτης µε προσγειωµένο λόγο. Έζησε 25 χρόνια στη ζούγκλα και τα βουνά τού Νεπάλ πολεµώντας. Με τη σφαίρα και την ψήφο, µας είπε χαµογελώντας, επιδιώκουµε τη νίκη. Με στρατηγική αρχών και τακτική ευελιξίας.
Κανένας δεν µπορούσε να φανταστεί ότι, το 2008, οι µαοϊκοί θα καταργούσαν τη µοναρχία και θα αναλάµβαναν τη διακυβέρνηση της χώρας µε εκλογές.
Η γραµµή τους, υποστηρίζουν, αποτελεί εξειδίκευση τής σκέψης τού Μάο, στις συνθήκες τής Νότιας Ασίας. «Το “Μονοπάτι τού Πρατσάντα”, που εφαρµόστηκε από το 2001 (µετά τη δολοφονία τής οικογένειας του βασιλικού οίκου), συνδυάζει τη στρατηγική τού “παρατεταµένου πολέµου” στην ύπαιθρο µε την “εξέγερση στις πόλεις” τού Λένιν, παράλληλα µε µια πιο δηµοκρατική πολιτική γραµµή», γράφει ο πολιτειολόγος Nishchal Basnyat.

Ο πολιτικός-ιδεολογικός εκσυγχρονισµός είναι στοιχείο τού οπλοστασίου τού ΚΚΝ (Μ). Αναλύουν την ιστορία των επαναστάσεων και επανεκτιµούν τον ρόλο των σηµαντικότερων µορφών της. Δεν απορρίπτουν συνολικά τον Στάλιν, αλλά του χρεώνουν τη φοβική έλλειψη εκδηµοκρατισµού που οδήγησε στον εκφυλισµό τής Σοβιετικής Ένωσης. Υιοθετούν το έργο τού Μάο, αλλά επισηµαίνουν την αδυναµία του να διαχειριστεί τις παρεκκλίσεις που οδήγησαν σε πισωγύρισµα στον καπιταλισµό. Ο Πρατσάντα, στο µικρό του γραφείο, µας είπε: «προσπαθούµε να συνθέσουµε όλες τις αρνητικές και θετικές εµπειρίες τού 20ού αιώνα».
Η συνάντηση µε τον Πρατσάντα δεν ήταν µόνο αποτέλεσµα της περιέργειάς του να γνωρίσει κάποιους Έλληνες που έκαναν ένα τόσο µεγάλο ταξίδι για να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους. Ήταν αποτέλεσµα και µιας σχέσης εµπιστοσύνης που αναπτύχθηκε µέρα µε τη µέρα. Δύο σηµαντικά στελέχη, ο πρόεδρος της Επαναστατικής Φοιτητικής Νεολαίας και ο υπεύθυνος διεθνών σχέσεων, φρόντισαν να συναντήσουµε τους επικεφαλής των µαζικών οργανώσεών τους: στρατού, νεολαίας, γυναικών, αγροτών, εργατών, δασκάλων, φοιτητών, εθνοτήτων και νταλίτ, οι οποίοι µας έκαναν πολύωρες ενηµερώσεις.

Αναλυτές, όπως ο Uddhab Pyakurel, αποδίδουν τη γρήγορη ανάπτυξη της επιρροής των µαοϊκών στην προτεραιότητα που έδωσαν στην υπεράσπιση και οργάνωση των κοινωνικών και εθνικών οµάδων που ζουν στο περιθώριο ενός ηµιφεουδαρχικού και ηµιαποικιακού καθεστώτος. Οµάδες που οι µαοϊκοί αφύπνισαν και συνένωσαν, µε στόχο την αναδιανοµή τής γης (το 10% κατέχει το 40%) και την κατάργηση των διακρίσεων σε µια χώρα κατά 80% αγροτική, µε 60% αναλφάβητους και κάστες µε «ανώτερους» και «κατώτερους», «ανέγγιχτους» νταλίτ και ιθαγενείς.
Στις περιοχές υπό τον έλεγχό τους, σχηµάτισαν τοπικές κυβερνήσεις, άνοιξαν σχολεία, κατέλαβαν µεγάλα αγροκτήµατα, επέβαλαν φόρους στους πλούσιους, ίδρυσαν δικαστήρια, κυνήγησαν τους τοκογλύφους και διέγραψαν τα χρέη των φτωχών. Έκαναν καµπάνιες κατά τής βίας εναντίον των γυναικών και κατά τού αλκοόλ, αποδοκίµασαν την πολυγαµία και απαγόρευσαν τον τζόγο. Μέσα σε λίγα χρόνια, τα µέλη των γυναικείων οργανώσεων έφτασαν τις 600.000! Σχεδόν το 40% τού Λαϊκού Στρατού αποτελείται από κοπέλες! Οι γυναίκες και οι νταλίτ έδωσαν τους περισσότερους µάρτυρες στον αγώνα.

Αυτή η επαναστατική πολιτική χειραφέτησης εκφράστηκε εντυπωσιακά στις εκλογές. Πάνω από 20 «ανέγγιχτοι» µαοϊκοί και δεκάδες γυναίκες εκλέχτηκαν βουλευτές, ανατρέποντας εκ βάθρων την από αιώνες απαράβατη καθεστηκυία τάξη!

Τραχύς δρόµος

Η πολιτική νοµενκλατούρα, προσπαθώντας να ξεπεράσει το σοκ τής βαριάς ήττας, ακολούθησε τακτική κωλυσιεργίας που κράτησε τέσσερις µήνες. Μια ευκαιριακή συµµαχία ανέδειξε ως πρώτο πρόεδρο της νεοσύστατης δηµοκρατίας τον δεξιό υποψήφιο µε τις ψήφους των συντηρητικών αριστερών τού ΚΚΝ (ΕΜΛ). Αν και δεν έχει αρµοδιότητες, το πλήγµα ήταν σοβαρό για τους µαοϊκούς που προς στιγµήν άφησαν να διαφανεί ότι δεν θα διεκδικήσουν την πρωθυπουργία και θα περάσουν στην αντιπολίτευση. Αλλά, µε ελιγµούς και υποχωρήσεις, διέσπασαν τη συµµαχία και εξασφάλισαν την πανηγυρική εκλογή τού Πρατσάντα στην πρωθυπουργία από τη Συνταγµατική Βουλή µε 464 ψήφους, έναντι 113 τού υποψήφιου του Κογκρέσου. Η νέα κυβέρνηση είναι γεγονός. Οι µαοϊκοί µε εννιά υπουργούς κράτησαν τα σηµαντικά υπουργεία Οικονοµικών, Εθνικής Άµυνας και Έγγειας Μεταρρύθµισης, ενώ παραχώρησαν το υπουργείο Εσωτερικών στο ΚΚΝ (ΕΜΛ) και το υπουργείο Εξωτερικών στο Κόµµα Μαντές. Από ένα υπουργείο πήραν κάποια µικρότερα κόµµατα της Αριστεράς. Συνολικά, οκτώ (!) κόµµατα της Αριστεράς (άλλα τρία έµειναν εκτός!) συγκεντρώνουν το 62% των εδρών σε µία υπέρ-πλουραλιστική Βουλή µε 25 κόµµατα (από τα 74 που συµµετείχαν στις εκλογές).

Ο δρόµος δεν είναι οµαλός. Με υπανάπτυκτες παραγωγικές δυνάµεις, χωρίς θεµελιώδεις δοµές και ελάχιστο εθνικό κεφάλαιο, το Νεπάλ δεν µπορεί να περάσει από τη φεουδαρχία στον σοσιαλισµό. Επιβάλλεται µία µεταβατική πολιτική. Ήδη, όµως, εµφανίστηκαν ενδοκυβερνητικές τριβές. Όταν, µε εντολή τού υπουργού Εσωτερικών, η αστυνοµία κατεδάφισε χίλιες καλύβες σε ένα κατειληµµένο αγρόκτηµα, µε παρέµβαση του µαοϊκού υπουργού Έγγειας Μεταρρύθµισης αποσύρθηκε η αστυνοµία και οι ακτήµονες µε τη βοήθεια της µαοϊκής νεολαίας ξανάχτισαν τις καλύβες τους αυθηµερόν! Δισεπίλυτο παραµένει και το ζήτηµα του Λαϊκού Στρατού. Η ενσωµάτωση των µαχητών στον νεπαλέζικο στρατό υπονοµεύεται από το Κογκρέσο, το ΚΚΝ (ΕΜΛ) και αντικοµµουνιστές αξιωµατικούς. (Ο κίνδυνος πραξικοπήµατος δεν έχει εκλείψει). Η UNMIN έκανε καταγραφή και αναγνώρισε 19.000 µαχητές τού ΛΑΣ που πρέπει να µισθοδοτούνται από το κράτος. Περίπου άλλοι τόσοι που ανήκουν σε πολιτοφυλακές εξαιρέθηκαν. Στην ανοµοιογενή επαρχία δρουν και αποσχιστικές οµάδες.

Και σαν να µην έφταναν τα παραπάνω, οι πληµµύρες εξαφάνισαν χωριά και ξεσπίτωσαν 50.000 χωρικούς. Πληµµύρες που οφείλονται και στην κακή διαχείριση των ποταµών που εφαρµόζει η Ινδία µε τις αποικιακές συµφωνίες που έχει υπογράψει µε τα προηγούµενα καθεστώτα. Ένα πολύ λεπτό θέµα που πρέπει να αντιµετωπίσει η κυβέρνηση, για µια δικαιότερη και ασφαλέστερη κατανοµή τού νερού, χωρίς να έρθει σε ρήξη µε τον µεγάλο γείτονα που συνήθισε να επιβάλλει τη θέλησή του στο µικρό Νεπάλ και τώρα ανησυχεί περισσότερο για τα ινδικά ένοπλα µαοϊκά κινήµατα που ελέγχουν µεγάλες περιοχές των συνόρων. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ινδική κυβέρνηση εξέφρασε δυσαρέσκεια για την επίσκεψη του Πρατσάντα στο Πεκίνο, για την τελετή λήξης των Ολυµπιακών Αγώνων, επειδή το πρώτο ταξίδι κάθε νέου πρωθυπουργού γινόταν στο Νέο Δελχί.

Στην Κατµαντού διακρίνεις την αισιοδοξία. Στους κινηµατογράφους χιλιάδες πολίτες παρακολουθούν ταινίες µε τους αγώνες τού ΛΑΣ, στην τηλεόραση προβάλλεται ένα σίριαλ που θίγει τις κοινωνικές ανισότητες, φοιτητές βοηθούν στη ρύθµιση της χαοτικής κυκλοφορίας µε µηχανάκια, ποδήλατα, λεωφορεία, φορτηγά και αγελάδες και οι εργαζόµενοι διεκδικούν στους δρόµους τα δικαιώµατά τους. Ακόµα και οι απασχολούµενοι στα dance-bar διαδήλωσαν για τους περιορισµούς που επέβαλε η κυβέρνηση στη λειτουργία τους. Το τράφικιν αποτελεί µεγάλη πληγή σε µια κοινωνία που η γυναίκα µπορεί να πουληθεί απ’ τον σύζυγό της. Ένας αστυφύλακας πούλησε την 25χρονη γυναίκα του και τον πεντάχρονο γιο του σε έναν εύπορο 65άρη για 120 ευρώ! Χιλιάδες κορίτσια πουλιούνται, κυρίως στην Ινδία, σε πορνεία, τσίρκο και σπίτια. Η Επαναστατική Ένωση Γυναικών µαταίωσε τα καλιστεία ως µέρος τού µηχανισµού εκµετάλλευσης των κοριτσιών. Απ’ την άλλη, νεπαλέζοι εργάτες χτίζουν ουρανοξύστες στο Ντουµπάι, για 100-150 δολάρια, στοιβαγµένοι σε κοντέινερ στην έρηµο. Ακόµα δε, Ινδία και Μ. Βρετανία στρατολογούν Γκούρκα για τις βρώµικες επεµβάσεις που πραγµατοποιούν σε άλλες χώρες. Πάντως, η κυβέρνηση απαγόρευσε τη δουλοπαροικία, στην οποία υπάγονταν όσοι δεν µπορούσαν να αποπληρώσουν χρέη σε τοκογλύφους και γαιοκτήµονες.

Το Νεπάλ των 27 (;) εκατοµµυρίων, µε 90 γλώσσες και διαλέκτους, έχει τους πιο φτωχούς ανθρώπους τού κόσµου, το πιο καθυστερηµένο διοικητικό και κοινωνικό σύστηµα που εκπορεύεται από τους βραχµάνους, τους γαιοκτήµονες και τους διεθνείς προστάτες, αλλά διαθέτει εξελιγµένη πολιτική σκέψη σε επίπεδο διανοουµένων και απλών ανθρώπων που υποστήριξαν τον ένοπλο αγώνα και οδήγησαν τη χώρα σε υποδειγµατικές εκλογές, αποσπώντας τον θαυµασµό τού Τζίµι Κάρτερ και οκτακοσίων διεθνών παρατηρητών.

Αναµφίβολα, η πορεία τού Κόµµουνιστικού Κόµµατος Νεπάλ (Μαοϊκού) εντάσσεται σε ένα µεγαλύτερο κίνηµα αντίστασης από την Ασία ώς τη Λατινική Αµερική. Οι εκπρόσωποι του Τσάβες πρώτοι ταξίδεψαν στην Κατµαντού για να συνοµιλήσουν µε τον Πρατσάντα και άλλα στελέχη (Μπαταράι, Γκαουρόβ, Κιράν, Κατσάν κ.ά.) που συναντήσαµε κι εµείς. Και τα επιτεύγµατα των µαοϊκών θα επηρεάσουν τη σκέψη και τη δράση των ισχυρών επαναστατικών κινηµάτων στην περιοχή, από τις Φιλιππίνες ώς την Ινδία. Ήδη, στην Καλκούτα, 14 κοµµουνιστικές οργανώσεις εξέφρασαν τη συµφωνία τους µε τη γραµµή τού ΚΚΝ (Μ). Ο µαοϊσµός είναι η δοκιµασµένη συνταγή για την ανατροπή διεφθαρµένων καθεστώτων και την απελευθέρωση καθυστερηµένων αγροτικών κοινωνιών στη Νότια και Ανατολική Ασία. Κάτι που η ευρωπαϊκή Αριστερά δεν µπορεί να αντιληφθεί µέσα από το στενό τοπικό της πρίσµα. Γι’ αυτό, η µηχανιστική µεταφορά τού µαοϊσµού στην Ευρώπη ήταν ατυχής. Ο Πρατσάντα πιστεύει ότι πολλοί διανοούµενοι της Αριστεράς αναλώθηκαν σε µια αφηρηµένη θεωρητική συζήτηση αποκοµµένη από την επαναστατική πρακτική τής ταξικής πάλης. Αυτό εξηγεί, εν µέρει, και τις αποστάσεις τής ευρωπαϊκής Αριστεράς από τα επαναστατικά κινήµατα.

Στο Νεπάλ, προχωρούν χωρίς να λείπουν οι ενστάσεις. Ένας µαοϊκός υπουργός ήδη παραιτήθηκε και οι διαφωνούντες µαοϊκοί ανακοίνωσαν τη δηµιουργία της «Αριστερής πτέρυγας της επανάστασης».
Προβληµατισµοί και ανησυχίες πολλές. Πώς θα περάσουν οι επαναστάτες αλώβητοι από το ένα στάδιο στο άλλο, από τα θέλγητρα της εξουσίας και τους ατελείωτους συµβιβασµούς που επιβάλλει η συγκυβέρνηση χωρίς να χάσουν την επαναστατική γραµµή και φυσιογνωµία τους; Λαλ σαλάµ!

Επίσκεψη στον στρατώνα

Στο στρατόπεδο του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού νιώσαµε πολύ έντονα την κοσµογονική αλλαγή. Γυναίκες και άντρες στα φυλάκια, στις δουλειές και τις ασκήσεις, και πάµπολλα πιτσιρίκια από γονείς µαχητές. Πανέµορφα αγόρια και κορίτσια από την κοντινή πόλη Τσιτόν, µας υποδέχτηκαν µε στεφάνια λουλουδιών και µας συντρόφεψαν µιλώντας καλά αγγλικά στο απέραντο στρατόπεδο µέσα στο δάσος. 6.000 ένστολοι είναι στη δύναµη της µεραρχίας. Στα δύο χρόνια τής ειρήνης, βοηθούν τους αγρότες, φτιάχνουν δρόµους και χτίζουν σπίτια για τους φτωχούς. Στην πολύωρη ξενάγησή µας από τον διοικητή τής µεραρχίας και ένα νεαρό λοχαγό, συναντήσαµε οµάδες που µαστόρευαν, έκαναν γυµνάσια ή έπαιζαν βόλεϊ. Όλα ήταν καλά διατηρηµένα· τα οικήµατα, οι δεξαµενές νερού, τα µαγειρεία, οι φράχτες και τα περιµετρικά φυλάκια. Ο Λαϊκός Στρατός έχει κλειδώσει τον οπλισµό του και έχει εγκατασταθεί σε επτά µεγάλα και τρία µικρά στρατόπεδα υπό την εποπτεία των Ηνωµένων Εθνών (UNMIN). Το τοπίο και η φιλοξενία ειδυλλιακά, αν ξεχάσεις ότι έχει προηγηθεί ένας δεκαετής πόλεµος, µε πάνω από δώδεκα χιλιάδες νεκρούς και απροσδιόριστο αριθµό από εξαφανισµένους, εκτοπισµένους, ανάπηρους και τραυµατίες.

Το στρατόπεδο δεν απέχει περισσότερο από διακόσια χιλιόµετρα από την Κατµαντού, αλλά κάναµε περίπου πέντε ώρες για να φτάσουµε. Ο στενός δρόµος διέσχιζε τα καταπράσινα βουνά ακολουθώντας ένα ποτάµι στο βάθος τής χαράδρας, το οποίο συνεχώς µεγάλωνε καθώς ενώνονταν µαζί του πολλά ποτάµια που ξεπηδούσαν από τις ατελείωτες οροσειρές. Εάν ταξιδεύαµε µε βάρκες θα µπορούσαµε να φτάσουµε ώς τον κόλπο τής Βεγγάλης. Στην επιστροφή κάναµε οκτώ ώρες, γιατί οι µαθητές ενός χωριού είχαν κλείσει τον δρόµο επειδή δεν είχαν βιβλία για τη νέα σχολική χρονιά. Αυτή η περιοχή, των «Λόφων», µε πυκνή βλάστηση, αποτέλεσε και το βασικό ορµητήριο των επαναστατών. Το Νεπάλ είναι σαν µπανάνα, ανάµεσα στην Κίνα και την Ινδία, και χωρίζεται σε τρεις παράλληλες µακρόστενες ζώνες. Η οροσειρά των Ιµαλαΐων, η µεσαία οροσειρά των «λόφων» και η πεδιάδα Τεράι που συνεχίζεται στο έδαφος της Ινδίας.

Πηγή περιοδικό Γαλέρα

Τετάρτη 22 Οκτωβρίου 2008

Άρωµα επανάστασης στη στέγη τής γης